Z chwilą śmierci spadkodawcy, prawa i obowiązki majątkowe zmarłego przechodzą na jego spadkobierców. Przy czym, nie należą do spadku prawa i obowiązki zmarłego ściśle związane z jego osobą, jak również prawa, które z chwilą jego śmierci przechodzą na oznaczone osoby niezależnie od tego, czy są one spadkobiercami. Dziedziczenie ustawowe ma miejsce wówczas, gdy zmarły nie pozostawił po sobie ważnego testamentu, co z kolei nasuwa pytanie, kto dziedziczy w takiej sytuacji?
Kolejność powołania spadkobierców do spadku wynika z przepisów Kodeksu cywilnego (art. 931 i następne). W pierwszej kolejności do spadku powoływane są dzieci oraz małżonek spadkodawcy i dziedziczą oni w częściach równych, a część przypadająca małżonkowi nie może być mniejsza niż jedna czwarta całości spadku (cały spadek natomiast przypada małżonkowi spadkodawcy w sytuacji, gdy nie ma zstępnych spadkodawcy, brakuje również jego rodziców, rodzeństwa i ich zstępnych).
Jeżeli dzieci spadkodawcy nie żyją, udział spadkowy im przypadający przechodzi na ich dzieci w częściach równych – powyższą zasadę stosuje się odpowiednio do dalszych zstępnych. W przypadku braku zstępnych, do dziedziczenia z ustawy powołani zostają małżonek i rodzice spadkodawcy. Jeżeli jednak nie ma ani zstępnych ani małżonka cały spadek przypada rodzicom spadkodawcy w częściach równych (a gdy jeden, bądź oboje rodziców nie dożyło do otwarcia spadku dany udział spadkowy przypada rodzeństwu spadkodawcy - w częściach równych). W sytuacji natomiast, gdy którekolwiek z rodzeństwa spadkodawcy nie dożyło otwarcia spadku pozostawiając zstępnych, udział spadkowy, który by mu przypadał, przypada jego zstępnym. Podział tego udziału następuje według zasad, które dotyczą podziału między dalszych zstępnych spadkodawcy.
W kolejnym poście zostaną rozpisane pozostałe przypadki związane z dziedziczeniem ustawowym.